Μάχη στο Φραγκοκάστελο

Οι επαναστατικές δυνάμεις μεταφέρθηκαν από τη Γραμβούσα στα Σφακιά για να συνεχίσουν τον αγώνα από εκεί. Είχε αφιχθεί με μονάδα ιππικού και ο ηπειρώτης αγωνιστής Χατζή Μιχάλης Νταλιάνης και είχε οχυρώσει το παλιό ενετικό φρούριο Φραγκοκάστελο. Ενώ συγκεντρώνονταν επαναστατικές δυνάμεις από την υπόλοιπη Κρήτη, ο Μουσταφά πασάς πολιόρκησε το κάστρο, αφού οι επαναστάτες αρνήθηκαν να αποχωρήσουν. Στην αιματηρή μάχη γύρω από το κάστρο στις 17 Μαΐου 1828, χάθηκαν πολλοί και ανάμεσά τους ο Χατζή Μιχάλης Νταλιάνης.

Ἐν δὲ τῷ μεταξὺ τούτῳ, μὴ συγκατατεθέντος τοῦ Ἄγγλου μοιράρχου νὰ παραχωρήσῃ πλοῖα διὰ τὴν μεταφορὰν τῶν στρατευμάτων εἰς Σφακία, μετέβησαν ἐκεῖ τὸ ἱππικὸν καὶ οἱ στρατιῶται, ἄλλοι μὲν διὰ πλοιαρίων, ἄλλοι δὲ ὅπως ἠδυνήθησαν διὰ ξηρᾶς. Ἡ δ’ ἐπιτροπὴ ἀνέφερε καὶ πάλιν πρὸς τὸ Συμβούλιον τὴν 2 Φεβρουαρίου περὶ τῆς ἀποβάσεως τοῦ ἱππικοῦ εἰς Λουτρὸν καὶ περὶ τῆς ἀφίξεως τῶν ἄλλων εἰς Ἁγίαν Ρουμέλην, ἀπαιτοῦσα νὰ σταλῶσιν ὅσον τάχιστα πολεμεφόδια καὶ τροφαί· […] Περὶ τὰς ἀρχὰς λοιπὸν Μαρτίου μετέβη καὶ ὁ Χατζῆ Μιχάλης εἰς Φραγκοκάστελλον, τῇ προτροπῇ καὶ τῶν ἐντοπίων. Ἐνόμισε δὲ τὸ μέρος κατάλληλον ὡς πεδινώτερον νὰ τοποθετήσῃ ἐκεῖ τὸ ἱππικὸν καὶ τὸν στρατόν. […] Ἐξελθὼν τέλος καὶ ὁ Μουσταφᾶς αὐτός, λήγοντος τοῦ Ἀπριλίου, ἐστρατοπέδευσεν εἰς τὰ χωρία Στύλον, Νιοχωριὸν καὶ Ἀρμένους, προσκαλέσας καὶ τοὺς Ρεθυμνίους καὶ Ἡρακλειώτας νὰ συναθροισθῶσιν ἐκεῖ. […] Τοιαύτη ἦτον ἡ αἱματηρὰ τῆς ἡμέρας ἐκείνης μάχη, ἥτις δὲν διήρκεσε πλέον τῆς ὥρας, καθ’ ἣν ἔπεσον μὲν 338 Ἕλληνες, ἐν οἷς καὶ οἱ πλεῖστοι τῶν ἱππέων καὶ ἵππων, καὶ τρεῖς ὁπλαρχηγοί. Ἔπεσε δὲ καὶ ὁ πολλάκις ἀγωνισθεὶς ἐν Πελοποννήσῳ καὶ ἐν Στερεᾷ Ἑλλάδι, καὶ ἀριστεύσας πάντοτε κατὰ τοῦ Ἰβραΐμη καὶ Κιουταχῆ ἀξιόμαχος ἵππαρχος Χατζῆ Μιχάλης, καὶ ἐτραυματίσθησαν ἄλλοι πολλοί. Ἔπεσον ὅμως καὶ ἐκ τῶν Τούρκων τριπλάσιοι, ἀξιωματικοὶ πολλοὶ καὶ ἵπποι πάμπολλοι. Μετὰ δὲ τὴν μάχην ὁ Μουσταφᾶς ἀπέκλεισε στενώτατα τὸ φρούριον.

Κριτοβουλίδης, 396-406

Φραγκοκάστελο Σφακίων