Εκστρατεία των επαναστατών στην Κίσαμο

Οι επαναστάτες στο νομό Χανίων αποφάσισαν να εκστρατεύσουν στις επαρχίες Κισάμου και Σελίνου και να εκδιώξουν τους μουσουλμάνους, πριν την άφιξη του νέου διοικητή Εμμανουήλ Τομπάζη. Η εκστρατεία ξεκίνησε στις 3 Φεβρουαρίου 1823 και γρήγορα η επαρχία Κισάμου καταλήφθηκε από τις επαναστατικές δυνάμεις. Οι μουσουλμάνοι κλείστηκαν στα φρούρια του Καστελίου Κισάμου και της νησίδας Γραμβούσας, ενώ πολλοί έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να ξεφύγουν και να φτάσουν στα Χανιά.

Ἀπεφάσισαν λοιπὸν νὰ συνεκστρατεύσωσι, καὶ συνηθροίσθη τότε, τὸν Ἰανουάριον τοῦ 1823, εἰς τὴν ἐπαρχίαν τῆς Κυδωνίας στρατὸς ἀξιόμαχος ἐκ 5 χιλιάδων περίπου ἀνδρῶν, ὁπόθεν εἰσέβαλον ἀθρόοι τὴν 3 Φεβρουαρίου, διαβάντες τὸν χείμαρρον Ταυρονίτην· ἀντίστασις ἰσχυρά, ἀλλ’ ἀνωφελὴς εἰς τοὺς Τούρκους ἔγινεν ἐκεῖ ἀπὸ τοὺς κατέχοντας τὰ χωρία Πολεμάρχι καὶ Βουκολιάς· διότι εἰς μικρὸν χρόνου διάστημα ἠναγκάσθησαν νὰ κατακλεισθῶσι καὶ αὐτοὶ καὶ νὰ πολιορκηθῶσιν εἰς τὰ εἰρημένα μέρη ἀπὸ Ἕλληνάς τινας· οἱ δὲ λοιποὶ ἀκράτητοι ἐπέδραμον ὅλην τὴν ἐπαρχίαν· διὸ καὶ μέρος μὲν τῶν διεσπαρμένων Τούρκων μόλις ἐπρόφθασαν νὰ διαφύγωσι τὸν ἐπικείμενον κίνδυνον, περικλεισθέντες τὴν ἡμέραν ἐκείνην εἰς τοὺς παρακειμένους πύργους, μέρος δὲ κατέφυγον μετὰ σπουδῆς εἰς τὰ φρούρια τῆς Κισάμου καὶ τῆς Γραμβούσης, καί τινες δὲ προκαταληφθέντες σποράδην ἐφονεύθησαν· ἔγιναν λοιπὸν ἐντὸς τῆς ἡμέρας κύριοι ὅλης τῆς ἐπαρχίας οἱ Ἕλληνες, τὴν δ’ ἐπιοῦσαν κατέγιναν δραστηρίως εἰς τὴν ἐκπόρθησιν τῶν διαφόρων πύργων, τῶν κρατουμένων εἰσέτι ὑπὸ Τούρκων, ἐξ ὧν ἄλλους μὲν κατέκαυσαν δι’ ὑπονόμων, ἄλλους δέ, περὶ τοὺς τριακοσίους, γυναῖκας, παῖδας καὶ ἄνδρας, ἀντιταχθέντας εἰς διαφόρους πύργους ἐφόνευσαν.

Κριτοβουλίδης, 247-248

Επαρχία Κισάμου